Op de redactie zijn er veel werkzaamheden waarbij artificiële intelligentie (AI) kan helpen om jouw werk als journalist of redacteur makkelijker te maken. Wie het meeste uit ChatGPT, Gemini, Co-pilot, DALLE-2 of Midjourney wil halen, moet wel weten hoe je met de AI’s om moet gaan. Daar komt de term prompts bij kijken. Prompts zijn instructies om AI aan het werk te zetten. En hoe beter de prompts, hoe beter de resultaten. In dit artikel gaan we kijken naar de prompts die je nodig hebt voor het werken met AI.
Tekst Genereren
Dat ChatGPT verhalen kan schrijven, dat weten we. Maar wie de AI van OpenAi wil inzetten als ‘gratis redacteur’ doet er goed aan om voorzichtig te zijn. Gegenereerde teksten zijn niet altijd volledig, kunnen fouten bevatten. Vooral de gratis versie van ChatGPT is gebaseerd op verouderde informatie. Bovendien zijn teksten taalkundig niet altijd even best. Dat heeft heel erg te maken met het feit dat de Large Language Models van OpenAi (en veel andere AI-tools) op veel Amerikaanse content is getraind en teksten genereert en vertaalt naar het Nederlands, die dus vol Anglicismen staan. Bovendien kun je als gebruiker van ChatGPT nooit zeker zijn of de uitgeserveerde teksten niet inbreuk doen op iemands intellectueel eigendom of het auteursrecht. Als je tekst genereert, doe het dan om de basis van een artikel op te zetten, die vervolgens zelf bewerkt. Gebruik het dus als schets, niet als eindproduct.
De juiste prompt voor artikelen
Bij het genereren van tekst is het belangrijk om AI de juiste instructies te geven. Prompt zijn duidelijk, wees dus niet te vaag en zo concreet mogelijk. Geef details, maar maak prompts niet te lang. Zorg dat prompts ook eenduidig zijn en voorkom dat ze meerdere opdrachten bevatten. De prompt is een begin van een dialoog met AI. Na de eerste resultaten ga je ‘in gesprek’ om resultaten steeds bij te sturen. Een goede prompt is een set aan instructies op verschillende niveaus. Een goede prompt voor tekst kan uit de volgende onderdelen bestaan:
- Rol: welke rol neemt ChatGPT aan
- Taak: wat moet er gedaan worden
- Output: in welke vorm
- Lengte: hoe lang of hoeveel worden
- Onderwerp: waar gaat het over
- Doelgroep: voor wie schrijft ChatGPT
- Toon: welke toon heeft de tekst
- Doel: wat wil je bereiken met de tekst
Voorbeeld prompt:
Je bent een ervaren journalist (rol) en je schrijft (taak) een achtergrondartikel (output) van 700 woorden (omvang) over de manier waarop klimaatverandering de energietransitie (onderwerp) heeft versneld. Het artikel is bestemd voor een hoger opgeleide mensen (doelgroep) en de toon is serieus (toon). De tekst heeft als doel om lezers inzicht te geven in deze maatschappelijke ontwikkeling (doel) .
Disclaimer: publiceer nooit 1 op 1 de teksten uit AI, maar gebruik het als opzet of schets. Teksten uit ChatGPT of Gemini (Google) kunnen fouten bevatten of bestaan uit teksten die auteursrechtelijk beschermd zijn. Bovendien zijn niet alle versies van ChatGPT erg actueel en is er kans dat informatie verouderd of niet langer relevant is. Herschrijf ze dus, als kritische eindredacteur.
Beeld genereren
Met Dalle-3 (van OpenAI), Midjourney in Copilot of Firefly (Adobe) kun je beelden genereren (zoals in de header hierboven). Deze illustraties zijn vaak hyperrealistisch en kunnen foto’s vervangen die moeilijk zelf te maken zijn of niet in stock beschikbaar zijn. Of illustraties kunnen juist kunstzinnig zijn en het werk van een illustrator vervangen (sorry). Ook kunnen door AI gegenereerde illustraties gebruikt worden om illustratoren of fotografen te briefen. Let op: wie beeld wil genereren moet wel een betaald account hebben op Midjourney op OpenAI. Beeld kan ook worden gegenereerd via Adobe illustrator, Firefly of Canva.
De juiste prompt voor illustraties
Ook voor het genereren van beeld geldt: hoe beter de input, hoe beter de output. Je kunt dus op veel betere resultaten rekenen als je goed nadenkt over de juiste prompts. Ook hier geldt: het eerste resultaat is de start van een gesprek met AI, op basis van een reactie kun je resultaten altijd later bijsturen. Een prompt voor illustraties kan instructies op verschillende niveaus bevatten:
– Beschrijf het onderwerp
– Beschrijf de compositie
(drone shot, close-up)
– Denk aan de belichting
(studio licht, natuurlijk licht, tegenlicht, schemer)
– Benoem zoveel mogelijk details
– Bepaal de achtergrond
– Beschrijf de dynamiek (helderheid, beweging, focus)
– Benoem de kleuren die je wilt zien
– Benoem de emoties die terug moeten keren
– Beschrijf de stijl die je terug wilt zien
Voorbeeld prompt:
Maak een illustratie over een vrouw in een knusse woonkamer (onderwerp). Je ziet de vrouw in de voorgrond (compositie) en ze zit op een bank en leest een magazine (onderwerp). In de achtergrond is een raam waar natuurlijk licht (achtergrond en belichting) door binnenkomt. De illustratie is hyperrealistisch (stijl) als een foto. Maak het beeld romantisch en benadruk de sereniteit van het moment. Gebruik warme kleuren.
Of
Maak een illustratie in een retro vector stijl van het uitzicht op een stad met wolkenkrabbers. In de achtergrond komt een wolkenlucht. Gebruik hiervoor een set aan warme retro kleuren, zoals roze, bruin en grijs.
Waarschuwing: gebruik geen hyperrealistsiche beelden om de waarheid of de geschiedenis naar eigen hand te zetten. En, niet onbelangrijk: zorg voor transparantie naar gebruikers toe.
Prompts voor redactionele ondersteuning
Kun je nog meer met AI in de het ondersteunen van redactioneel werk? Ja, zeker. AI is een handige tool voor journalisten en redacteuren om het werkproces te verlichten. Of om vervelende klussen te ‘delegeren’. Hieronder een aantal voorbeelden hoe je AI – bijvoorbeeld ChatGPT of Gemini van Goole – kunt gebruiken op de redactie:
- Je kun AI vragen om teksten te checken op tik- en spelfouten
- Je kunt met AI brainstormen over onderwerpen en invalshoeken
- Je kunt vragen of het samenvattingen schrijft van bestaande artikelen (bijvoorbeeld voor de nieuwsbrief)
- Je kunt AI vragen om opgenomen interviews te transcriberen en samen te vatten
- Je kunt AI vragen om betere koppen te maken voor een artikel
- Je kunt AI gebruiken om artikelen te SEO-optimaliseren
- Je kunt aan AI vragen om op basis van een artikel social media posts te maken
- Je kunt AI vragen om ‘mee te lezen’ als kritische eindredacteur
- Je kunt AI gebruiken om foto’s van een slechte kwaliteit te verbeteren in resolutie
- Je kunt AI gebruiken om beeld te bewerken (zoals details weghalen of achtergronden aanvullen)
- Je kunt AI gebruiken om geschreven teksten om te zetten naar audio
Tip: Als je prompts schrijft voor een opdracht aan AI, dan is het goed om te onthouden dat je duidelijk moet zijn. Vraag om een heldere taakomschrijving en zorg dat je in je prompt toewerkt aan het voorkomen van hallucinaties. Vraag de AI-tool bijvoorbeeld om heel accuraat te zijn en vraag om zich alleen te baseren op een bepaalde tekst en niet op andere bronnen.
Enkele handige prompts om te onthouden
De koppensneller
“Je bent een eindredacteur van een Nederlandse kwaliteitskrant en je wil op basis van onderstaande tekst betere koppen maken. De koppen moeten pakkend zijn en tegelijkertijd goed en accuraat de inhoud van het artikel weergeven. Geef 6 verschillende suggesties en maak de koppen niet langer dan 12 woorden. Laat de toon van de koppen goed aansluiten bij de toon van het artikel. Baseer je bij het maken van de koppen alleen op de tekst van het artikel en niet op andere bronnen.
Tekst:
De kritische eindredacteur
“Je bent een professionele eindredacteur, werkzaam voor een Nederlandse kwaliteitskrant. Lees de volgende tekst zorgvuldig, maak een analyse van de gebruikte schrijfstijl en check of de tekst goed aansluit bij de eisen van de kwaliteitskrant op het gebied van een vlotte leesbaarheid en toegankelijk taalgebruik. Bedenk verbeteringen op de woordkeuze, spelling en grammatica en geef in het artikel aan waar je verbeteringen van de tekst ziet. Geef uitleg over waarom jouw suggesties de tekst van het artikel beter maken. Dit is het artikel:
De onderzoeker
“Je bent een ervaren journalist en je bereid je voor om een artikel te schrijven over
De tegenlezer
“Je bent een ervaren eindredacteur, er wordt van je verwacht dat je de volgende tekst grondig leest en de inhoud analyseert. Plaats kritische vragen bij de opbouw van de tekst, de woordkeuze en de getrokken conclusies. Plaats een aantekeningen bij je bevindingen en geef aan wat je zou verbeteren.”
De Social media expert I
“Je bent een social media redacteur en je werkt bij een Nederlands kwaliteitskrant. Je maakt op basis van onderstaande tekst drie verschillende social media posts voor LinkedIn, Instagram (tijdlijn) en Facebook. Maak de posts pakkend en zorg dat de tekst feitelijk is en goed aansluit op de inhoud en de toon van het artikel. Baseer je alleen op de tekst van het artikel en niet op andere bronnen. Gebruik geen emoji’s.
Dit is het artikel: (voeg tekst in)”
De social media expert, II
“Je bent een social media redacteur, je werkt bij een Nederlandse kwaliteitskrant en je bent gespecialiseerd in de productie van social media content, zoals carrousels voor Instagram tijdlijn en Instagram Stories. Je maakt op basis van onderstaand artikel een pakkende samenvatting in maximaal 5 zinnen. Zorg dat de tekst per zin niet langer is dan 50 woorden. Zorg dat de samenvatting accuraat is en baseer je alleen op de tekst van dit artikel en niet op andere bronnen. Eindig met een call to action om het gehele artikel te lezen via #linkinbio (voor Instagram carrousel op de tijdlijn of via de link sticker bij Instagram Stories). Dit is het artikel (voeg tekst in)”
De social media expert, III
“Je bent een social media redacteur, je werkt bij een Nederlandse kwaliteitskrant en je bent gespecialiseerd in de productie van verticale video voor Reels en TikTok. Je maakt op basis van onderstaand artikel een kort scenario voor een verticale video, gepresenteerd door een journalist. De journalist vertelt in maximaal 55 seconden wat de essentie is van het artikel. Gebruik voor het scenario spreektaal, korte zinnen en zorg dat het scenario een goede spanningsboog heeft. De tekst eindigt met een call to action om het hele artikel te lezen op de website. Dit is het artikel: (voeg tekst in)”
De SEO expert I
“Je bent een specialist in SEO-zoekwoorden
onderzoek. Het is het jouw taak om zoekwoorden te clusteren rond het thema (vul in). Onderzoek en identificeer alle relevante zoekwoorden, die de potentie hebben om veel organisch verkeer te genereren. Groepeer de zoekwoorden in clusters op basis van hun relevantie voor het hoofdonderwerp en hun potentieel voor ranking. Houd rekening met zoekvolume, concurrentie en relevantie bij het selecteren en clusteren van zoekwoorden. Het eindresultaat moet een uitgebreide lijst met zoekwoordclusters zijn die gebruikt kan worden om content te optimaliseren en de ranking in zoekmachines
te verbeteren.”
De SEO expert II
“Je bent een SEO-specialist en je schrijft vijf verschillende meta titels en
omschrijvingen op basis van het onderstaand artikel. Structureer de inhoud zo dat je het artikel heel feitelijk samenvat in minimaal 60 tekens voor de meta titels en in minimaal 140 tot maximaal 155 tekens voor de meta omschrijvingen. Zorg dat de tekst aantrekkelijk is voor gebruikers van zoekmachines om op basis van de titel of omschrijving door te klikken. Gebruik in de tekst de belofte van een antwoord op een vraag of de oplossing tot een probleem in relatie tot de inhoud van het artikel. Zorg dat de titels nieuwsgierigheid wekken en waarde bevatten. Het is belangrijk dat zowel de titel als de samenvatting goed en accuraat de inhoud van het artikel weergeven. Baseer je alleen op het artikel en niet op andere bronnen. Maak bovendien een tekst van ongeveer 50 woorden die geschikt voor een uitgelicht fragment of een snippet in search. Deze tekst moet antwoord geven op de belangrijkste vraag die in het artikel wordt beantwoord of een oplossing bieden voor het probleem dat wordt opgelost. Voeg vervolgens een lijst toe met bullet points van deelantwoorden of deeloplossingen die in het artikel worden behandeld. Dit is het artikel: (voeg tekst in)”
Cursus: AI op de redactie
Bladendokter Academy geeft geregeld trainingen over AI speciaal gericht op werkzaamheden op de redactie, content marketing en in communicatie. De training is er als een ee-daagse trainign of als een training van een halve dag, in company op locatie. Meer weten? Klik hier.
Podcast: Erwin blom over Artificiële intelligentie in de media
Podcast: Erwin blom over Artificiële intelligentie in de media
ChatGPT krijgt een plek op de redactie bij De Zaak
ChatGPT krijgt een plek op de redactie bij De ZaakPodcast: Laurens Vreekamp over AI in media en journalistiek
Podcast: Laurens Vreekamp over AI in media en journalistiek
