Zo maak je een bladritme

Het bladritme is een term die veel wordt gebruikt door bladenmakers. Het gaat over de afwisseling die lezers ervaren als ze door een magazine bladeren. Die afwisseling kan gaan over de balans tussen beeld en tekst en de balans in lange en korte artikelen. Maar er is meer. Een bladritme gaat vooral ook over structuur en leeservaring. Een goed gemaakt tijdschrift heeft een sterk en herkenbaar bladritme. Hoe je zo’n bladritme maakt of verbeterd, lees je in dit artikel.

Veel bladenmakers werken met een plank. Dat is een overzicht van alle artikelen die gemaakt moeten worden. Dit is de plek waar ook het bladritme wordt bepaald. Vaak is een plank een overzicht van lege vakken (bijvoorbeeld in een Excel-document) die tijdens de productie van een tijdschrift gestaag wordt gevuld.

Werken met vaste rubrieken

Gelukkig zijn er maar weinig redactie die bij het maken van een editie helemaal ‘from scratch’ beginnen. De meeste tijdschriften werken met een bladformule of contentstrategie waarin vooraf staat bepaald welke artikelen er moeten worden gemaakt, onderverdeeld in vaste rubrieken (vaak worden deze ook formats genoemd). Rubrieken hebben specifieke kenmerken, die al iets zeggen over de verhouding beeld en tekst, over de lengte, over de diepgang en over de leeservaring. Het zijn als het ware de bouwstenen van het magazine. Geplaatst in de juiste volgorde bepalen ze voor een groot deel het bladritme.

Op zoek naar een goed boek over bladformules en content strategie (voor alle kanalen), bestel dan Content Playbook

Bladritme: balans tussen lezen, kijken en zappen

Maar voordat je een geheel tijdschrift ‘vast timmert’ in vaste rubrieken of formats, is het goed om te kijken naar de structuur en de leesverwachting. Een goed bladritme begint bij een stevig fundament. De rubrieken volgen later, op basis van de gemaakte keuzes. Je kunt de structuur van ieder magazine bepalen door te kijken naar vier verschillende leeservaringen: kijken, lezen, zappen en de features. Deze ervaringen helpen de lezer om zich een weg door het blad te navigeren en geven richting in hoe ze het blad moeten gebruiken.

Kijken
Dit zijn pagina’s waarin het beeld overheerst en tekst alleen wordt gebruikt als bij- of onderschrift. Op deze pagina’s begrijpt de lezer dat zij/hij de ogen de kost kan geven. Denk aan fotoreportages, modeshoots, beeldverhalen, illustraties of datavisualisaties. <aar ook de openingfoto’s van interviews, bijvoorbeeld.
Lezen
Dit zijn pagina’s waarin tekst domineert en beeld helemaal afwezig is, of alleen gebruikt wordt als kleine inzet. Hier weet de lezer dat zij/hij in een contemplatieve leesconcentratie moet komen om de pagina te ‘consumeren’. Hou deze pagina’s grijs en rustig om de concentratie niet te veel te verstoren. Denk aan: columns, interviews, achtergrondartikelen, analyses en onderzoek en explainers.
Zappen
Zapp-pagina’s zijn samengestelde pagina’s met losse elementen, die de lezer uitnodigen om langs verschillende blokken en kaders te zappen. De lezer’s ogen kunnen op jacht. Denk aan korte nieuwtjes, nieuwe producten, bullets, kaders, feiten en cijfers, wist-je-datjes of shoppingpagina’s met allerlei producten. Deze samengestelde pagina’s zijn perfect voor een bladritme omdat ze als losse pagina of spread tussen langere artikelen kunnen worden gepland.
Features
Elke magazine heeft (afhankelijk van de omvang) minimaal twee en maximaal zes features. Features zijn lange producties, die alle hierboven genoemde elementen combineren. Dus: kijken, lezen en zappen. Je combineert in een feature dus tekst, beeld en losse elementen zoals kaders, bullets en inzetjes. Features zijn de dragende verhalen van een magazine, die ook vaak op de cover staan. Features zijn lang: minimaal vier pagina’s en kunnen oplopen tot wel 16 pagina’s. Denk: reportages, achtergrondartikelen, binnenkijkers en onderzoeken.

Bladritme: eerst structuur aanbrengen

Je kunt een bladritme maken door katernen van een tijdschrift in te delen op basis van bovenstaande leeservaringen. Een katern van een tijdschrift bevat altijd minimaal 8 pagina’s. In het onderstaande voorbeeld, zie de onderverdeling voor een tijdschrift met een omvang van 68 pagina’s (8 katernen van 8 pagina’s + 4 pagina’s voor de omslag). De features staan verspreid over het magazine: voorin, in het midden en achterin (zodat het magazine niet als een nachtkaars uitgaat). Door alle katernen heen zie je een goede afwisseling tussen kijken, lezen en zappen.

Zorgen voor afwisseling

De blokken op basis van leeservaring zijn goede fundamenten om verder na te denken over vaste rubrieken of formats. In het overzicht hierboven zie je daar voorbeelden van. Bovendien zie je dat er een goede afwisseling is tussen korte artikelen en lange, keurig onderverdeeld in deze verschillende rubrieken of formats.

Op zoek naar een nieuwe rubriek of nieuw vast format? Lees de how-to: rubrieken en formats

Je kunt ook afwisseling creëren door naar andere elementen te kijken. Bijvoorbeeld afwisseling tussen lichte en donkere vormgeving. Tussen luchtige onderwerpen en zware onderwerpen. Of je wisselt af in perspectief bij elkaar opvolgende artikelen: de mens centraal, de locatie centraal, de ontwikkeling centraal, het product centraal.

Nog meer tips

Een bladritme helpt lezers van tijdschriften om door een tijdschrift te navigeren. Om lezers daarbij te helpen is het raadzaam om de indeling van een magazine elke editie hetzelfde te houden, als dat mogelijk is. Vooral vaste ankerpunten zijn belangrijk, denk aan populaire columnisten en de features. Geef ze altijd een vaste plek in het blad. Dit is vooral belangrijk als je een hoge frequentie hebt.

Een belangrijke valkuil van bladenmakers is om de beste artikelen voorin het blad te plaatsen. Dat pakt verkeerd uit. Je verstoord de balans in het blad en de lezers krijgt een magazine met een rommelig en waardeloos einde. En dat schuurt. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 40% van lezers een blad niet van voor naar achter, maar juist van achter naar voren lezen. Dus voor deze groep heeft zo’n tijdschrift geen overtuigend begin. Magazinelezers lezen bijna nooit een blad in een klap uit, maar pakken het verschillende keren op. Zorg dus dat ongeacht waar het magazine weer wordt opengeslagen, de inhoud altijd afwisselend en van een hoge toegevoegde waarde is.