Wij kunnen steeds moeilijker omgaan met negatieve gevoelens. Daarom is het goed om af en toe eens lekker te zwelgen, want het leven is niet altijd even rooskleurig. Daarom lanceerde de VPRO onlangs de Zwelgplek, een online platform waar een collectief gevoel van ongeluk centraal staat. De Zwelgplek is een plek waar je als moderne mediaconsument heen kunt gaan als je je klote of zwaarmoedig voelt. Het is een creatieve ode aan de menselijke misère.
De Zwelgplek is het idee van regisseur Eefje Suijkerbuijk. Zij cureerde projecten van muzikanten, illustratoren, fotografen, filmmakers, cabaretiers, schrijvers en podcastmakers die een goed oog hebben voor het tragische en zwaarmoedige in het leven, maar ook beschikken over een creatieve of humoristische blik. We spraken haar.
Hoe ben je op het idee gekomen voor de Zwelgplek?
“Ik kwam op het idee toen ik mezelf langere tijd zwaarmoedig voelde en me vervolgens ook nog eens rot ging voelen omdat ik me zo slecht voelde. Het werd een nogal vicieuze cirkel op deze manier. Toen hoorde ik de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter op tv een pleidooi houden over dat we ‘Een beetje ongelukkig moeten leren zijn’. Dat is een makke van de tijd waarin we leven: we willen zware emoties (verdriet, schaamte, angst) zo min mogelijk voelen. Laat staan dat we ze makkelijk aan de mensen om ons heen tonen. Het bracht me op het idee om een online audiovisueel platform op te zetten waar een collectief ongeluksgevoel gefaciliteerd wordt. Een veilige haven waar je heen kan gaan als je je goed klote voelt, en waar je je kan laven aan een database van ongeluksverhalen.”
Is de Zwelgplek ook bedoeld als tegenbeweging op de weinig reële en overbelichte positiviteit van social media?
“Ik wil daar met VPRO Zwelgplek inderdaad een tegengeluid aan bieden. Ik ben absoluut niet anti-social media, want ik zie er ook zeker de pluspunten van in, maar het verbaast me elke keer hoe makkelijk ik als weldenkend mens toch beïnvloed kan raken door het ideaalbeeld dat veelal voorgeschoteld wordt op social media. Ondanks dat ik weet dat het niet reëel is en het allemaal met een flinke korrel zout genomen dient te worden, raakt het me toch.
Als je je even niet goed voelt kan de eenzaamheid en het gat tussen jezelf en iedereen die het allemaal wel op orde lijkt te hebben zo groot voelen. Dat is een echte mindfuck. Ik wil met de Zwelgplek een plaats bieden waar je op zo’n moment heen kan gaan. Een plek waar je merkt: ‘Ah ik ben niet de enige persoon die ergens mee struggelt. Ik ben geen loser omdat ik het allemaal even niet weet’.”
Voorkomen dat we verstrikt raken in een monocultuur van geluk, succes en schoonheid
Wat vind je van deze huidige realiteitszin op social media?
“Haast iedereen probeert de beste versie van zichzelf te kleien op social media, dat zit wellicht in het instinct van de mens. We hangen onze vuile was over het algemeen niet graag buiten. Toch denk ik dat het juist in deze tijd belangrijk is om ook de andere kant te belichten. Om te voorkomen dat we verstrikt raken in een monocultuur van geluk, succes en schoonheid. Simpelweg omdat het leven zo niet in elkaar steekt, en het ook zijn tol eist als we er te ver in doorschieten. Kijk bijvoorbeeld naar de grote hoeveelheid burn-outs en die de kop opsteekt.”
Wat hoop je dat de Zwelgplek teweegbrengt?
“Ik zou het fijn vinden als mensen er herkenning en misschien zelfs troost vinden. En bovenal het inzicht dat het oké is om je soms even zwaarmoedig te voelen. VPRO Zwelgplek biedt de mogelijkheid om door middel van allerlei video’s, podcasts, muziek, illustraties, foto’s en teksten juist even dieper in dat gevoel te zakken in plaats van er direct korte metten mee te maken. Ik geloof dat dat heilzaam kan zijn. Bovendien toont de grote mate waarin bijvoorbeeld de functie ‘Ruil je rampspoed’ gebruikt wordt (de bezoeker schrijft anoniem een ongelukservaring op en krijgt die van een medebezoeker retour) mij dat er een behoefte aan een dergelijke plek is.”
credit: Illustratie met tekst: Nastia Cistakova. De gif van het strand is van Jip van den Toorn